Is je partner, kind, vader of moeder verslaafd?
Pas dan goed op voor de gevaren van co-verslaving
Co-verslaafden zijn mensen aan die een ongezond relatiepatroon ontwikkeld hebben als gevolg van een nauwe betrokkenheid bij iemand met verslaving en of andere dwangmatigheden. Een ongezond relatiepatroon kan zich ontwikkelen wanneer je een relatie hebt met een ouder, partner, kind of gewoon een vriendin die verslaafd is. De relatie met deze persoon brengt bepaalde gevoelens of gedrag teweeg bij jou als co-verslaafde.
Consequenties van co-verslaving
- een gering gevoel van eigenwaarde
- de behoefte voor de ander onmisbaar te zijn
- de drang de ander te willen veranderen
- de drang de ander onder controle te houden
- een bereidheid tot lijden
In feite kunnen we alle specifieke kenmerken van relatieverslaafde vrouwen terugvinden bij kinderen van alcoholisten en verslaafden. In de literatuur over verslaving is bekend dat de meeste verslaafden alleen kunnen functioneren wanneer zij op één of andere manier ondersteund worden door iemand die “de troep” opruimt die de verslaving aanricht cq hen “in staat stelt tot het uitleven van de ziekte”. Dit gebeurt vaak op een onbewust niveau.
Co-verslaafden zijn beschadigd door hun verleden wat tot gevolg heeft dat zij onvoldoende voor zichzelf kunnen zorgen. Er zijn in die zin raakvlakken en grote overeenkomsten met codependentie maar het is niet hetzelfde. Ik kan dit uitleggen aan de hand van een metafoor: “codependentie is je hele hand, en verslavingen zijn slechts de vingers aan je hand”
Co-verslaving komt voor
bij alle verslavingen
De aandoening wordt meestal zichtbaar gedurende de adolescentie wanneer een individu volwassen relaties gaat aanknopen. Na verloop van jaren tekent zich dan een steeds scherper profiel af wat zich telkens weer in relaties herhaalt en een progressief karakter heeft. Vaak is er een geschiedenis waarin men continu in relatie staat met een verslaafde. Er is een groep kenmerken die in veel situaties in mindere of meerdere mate herkend wordt door de omgeving. Deze kenmerken geven handvatten om zelf te kunnen herkennen in hoe verre er sprake is van co-verslaving.
Ouders, partners en kinderen die lijden onder de verslaving van een ander adviseer ik een individueel traject, een groepstraject maar ook relatie of familie sessies met de betrokken verslaafde. Om werkelijk van verslaving af te komen moet het hele systeem (gezin) waarin de ziekte zich bevindt worden hersteld. Verslaving is een familieziekte die het hele gezin aangaat. De verslaafde zelf lijdt onder de negatieve consequenties van de verslaving en de familie lijdt onder de stress die dit veroorzaakt.
Familie-relatie counseling-therapie
Kenmerken van co-verslaving
Geheime verstandhouding
Dit kan betekenen dat je bijvoorbeeld geheimen verborgen houdt voor de verslaafde of meedoet aan het vertellen van leugens. Ook kan het zich vertalen in het wegzakken naar het niveau van de verslaafde door meer te gaan drinken, samen drugs te gebruiken of seksueel actiever te worden om de verslaafde tevreden te houden.
Emotionele chaos
Ontkenning
Veel verslaafden hebben periodes van grote ontkenning; de partner/ouder/vriend ontkent de eigen gevoelens en intuïtie en is extreem druk bezig met van alles en nog wat. Vele geloven heilig dat zij uiteindelijk de verslaafde kunnen veranderen. Ook zijn er periodes dat alles rond de verslaving simpelweg wordt ontkend.
Dwangmatige obsessie
Bij veel partners/ouders/vrienden kun je spreken van een dwangmatige obsessie; de persoon is totaal gefixeerd op de verslaafde om zo de eigen gevoelens te vermijden, denkt continu over het gedrag en de motieven van de verslaafde, controleert de kleding, geld, post, e-mail en computer van de verslaafde.
Manipulatie
Veel partners/ouders hebben last van de neiging tot manipulatie; partners/ouders kunnen mee spelen in de verslavingscyclus door de martelaar, held, redder of slachtofferrol te spelen tegenover de verslaafde. Vaak wordt de verslavingsstof of het verslavingsgedrag ingezet als machtsmiddel, bijvoorbeeld bij seksverslaving gebruiken sommige partners seks om geschillen mee op te lossen, of bij alcoholisme wordt drank dan gebruikt als lokker. Partners/ouders/vrienden slagen er niet in om het verslavingsgedrag van de ander te beheersen en raken daardoor steeds verder stuurloos. Vaak dreigen zij het contact te verbreken, maar men zet deze dreiging niet om in de praktijk.
Schuldgevoelens en bestraffing
Vaak is er in toenemende mate sprake van een systeem van spelen met schuldgevoelens en het willen bestraffen van de verslaafde. Veel partners/ouders/vrienden zijn steeds meer geneigd tot eigen rechter spelen en de verslaafde te straffen voor dat wat zij doen. Zij worden humeurig en destructief naar anderen toe, ze raken bij momenten overweldigd door agressie en moordgedachten. Met name bij seksverslaving een niet onbekend probleem wat de situatie heftig kan doen escaleren en juridische consequenties met zich mee kan brengen voor de partner. Soms gaat de partner uit pure wanhoop affaires aan, om de verslaafde af te straffen of te laten zien dat zij/hij wel degelijk waardevol is, of om tenminste van één persoon liefde te krijgen.
Verstoorde Intimiteit
Buitensporige verantwoordelijkheid
Co-verslaafden neigen naar het nemen van (te) veel verantwoordelijkheid. Ze geven zichzelf de schuld van wat er gebeurt en denken dat wanneer zij zelf veranderen, de verslaafde zal stoppen met het uitleven van de ziekte. Vaak voelen zij zich verantwoordelijk voor het verslavingsgedrag van de persoon in kwestie. Ze organiseren daarom vaak situaties waarin ze onmisbaar zijn hopend dat het dan niet meer gebeurt.
Herken jij jezelf in meer of mindere mate in het profiel van de co-verslaafde? Neem dan contact met me op. Je hoeft het niet alleen te doen!
